Paten Nedir? – Nasıl Yapılır?

Paten, ayakkabının altına takılan özel bir donanımla, buzun üzerinde kayarak ya da düzgün sert bir zeminin üzerinde hareket ederek yapılan bir spordur. Bu sporu yapmak için ayakkabıya takılan donanıma da paten denir.
İki tür paten vardır:

Buz pateni
Tekerlekli paten

Tekerlekli Paten

Tekerlekli patende de hareketler buz patenindekilere benzer. Sokakta kullanılan patenler, düzenli pistlere giderek paten yapmayı öğrenenlerin kullandıklarından farklıdır. Sokak patenlerinde genellikle kauçuk tekerlekler ve kare biçiminde kauçuk yastıklar vardır. Pistlerde kullanılan patenlerde ise ahşap tekerlekler ve yuvarlak kauçuk yastıklar bulunur. Bu tür patenleri kullananlar yalnızca öne arkaya ya da sağa sola eğilerek istedikleri yöne gidebilirler.

Hollandalılar 18. yüzyıldan beri yollarda tekerlekli patenlerle hareket etme alışkanlığı edinmişlerdir. Belçikalı müzik aletleri yapımcısı Joseph Merlin 1760’ta İngiltere’ye giderek yeni buluşu olan tekerlekli pateni Londra’da-ki seçkin bir toplantıda tanıttı. Keman çalarak paten yapıp konukların ilgi ve hayranlığını kazandı. Ama durmayı ve dönmeyi başaramadığı için bir aynaya çarpınca, ayna ve keman parçalandı, kendisi de ağır yaralandı.
1829’da Fransa’da tekerlekli patenin bulunmasından 10 yıl sonra, İngiltere’de ilk tekerlekli paten yapıldı. Ama bu sporun yaygınlaşması New Yorklu James L. Plimpton’un 1863’te kauçuk yastıklı, dört tekerlekli pateni bulmasından sonra oldu. İlk patenlerin tekerlekleri şimşirden yapılıyor ve kolayca kınlıyordu. Daha sonra, bilyeli yataklarda dönen çelik tekerlekli patenler yapıldı.
İlk tekerlekli paten pisti 1860’ta ABD’nin Rhode Island eyaletinde, Newport’taki Atlantik Oteli’nde açıldı. 1870’lerde ABD’nin çeşitli yerlerinde tekerlekli paten pistleri yapıldı. 1890’da ise Batı Londra’da Olympia’da dünyanın en büyük pisti açıldı. Asfalt ya da ahşap olan pist döşemelerinin en iyisi sert akçaağaç odunundan yapılır. Sürat ve artistik paten dallarında yapılan çeşitli şampiyonalarda tekerlekli patenle saatte gidilen en büyük uzaklık 35 km ve ulaşılan rekor hız saatte 41 kilometredir.
Tekerlekli paten sporu İngiltere’de ilk kez 1870’lerde yaygınlaştı. Ama bu ilk ilgi yalnızca birkaç yıl sürdü. En büyük ilgiyi 1909-12 arasında gören tekerlekli paten sporu, sinemanın gelişmesi ve I. Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla hemen hemen yok oldu; ancak 1929’da yeniden canlanabildi.
1970’lerde tekerlekli küçük sörflere benzeyen kaykayları, gençler her yerde yaygın olarak kullanmaya başladı.

Paten
Buz pateninde, patenin altında bulunan keskin kenarlı bir çelik çubuğun yardımıyla, patenci buzun üzerinde kayar. Tekerlekli patende, patenin altındaki dört küçük tekerlek, patencinin düzgün sert bir zeminin üzerinde kesintisiz olarak hareket etmesine olanak verir.

Paten, bot biçiminde deri ya da plastikten yapılan altına en az 2 tekerlek veya kızak takılan, buzda ya da düz zeminde kaymak için kullanılan spor ayakabısıdır. Kızak, Buz Pateni için kullanılır.
Tekerlekli paten 3 ana parçadan meydana gelmektedir.

Boat yani ayağın girdiği ayakabı şeklindeki bot bölümü
Tekerleklerin takılı olduğu frame parçası ve bunların montajlı olduğu sert plastikten imal soul plate (boat’un alt kısmı) bölümü
Tekerlekler

Profesyonel bir patenin tüm parçaları sökülüp takılabilir. Bu kayan kişinin konforu açısından çok önemlidir. Örnek vermek gerekirse; agresiv paten kayan bir kişinin frame’i özel bir yapıya sahip olmalıdır. Kişi kendi belirlemiş olduğu bir markayı kullanarak boru üzerinde veya frame ni kullanabileceği bir hareketi kendi açısından kolaylaştırmış olacaktır.

Tekerlekli patenler kendi içinde de kategorilere ayrılmaktadır:
Rampa pateni: Bu spor için özel olarak dizyan edilmiş rampalarda kaymak için kullanılan patendir. Ancak agresiv paten bu tip bir patenin yerini alabildiği için agresiv paten tercih edilmektedir.
Agressiv Paten: Boat şekli, tekerlek ve frame yapısı daha çok sokaklardaki her türlü materyali, hareketleri için kullanmak isteyen patenciler için dizayn edilmiş patendir. Ayrıca bu paten rampalarda da kullanılabilmektedir.
Funny Paten: Agresiv patenden tamamen farklı bir görünüme sahip düz zemin patenidir. Hareket ve sert darbelere dayanıklılığı az olup sadece düz kaymak için kullanılırlar.
Speed Pateni: Yine Boat şekli , tekerlekleri ve frame yapısı tamamen değişmiş olarak karşımıza çıkan bu model sadece hız yapmak amaçlı kullanılmaktadır. Tekerlek çapları diğer patenlere göre daha büyük olan ve rulman derecesi yüksek olan bir patendir. Bileğe kadar yükselen bir boat şekli vardır.